ASLANLI JEOTERMAL

Orhaneli ilçe merkezi; kuzeyinde Nilüfer ve Osmangazi, güneyinde Büyükorhan, Harmancık, batısında M. Kemalpaşa, doğusunda Keles ilçeleriyle sınırlıdır. Bursa’ya 70 km. uzaklıktadır. Denizden yüksekliği 500 m. dir. Kasaba İ.Ö. 450’li yıllara kadar inen bir piskoposluk merkezi idi. Adı Hadriani, Adraneia veya Adranos olarak anılmaktaydı. Anlamı ise Adranos yurdu anlamına gelmektedir.

Roma imparatoru Hadrianus’un ( 117–138 ) adına kurulduğu söylenir. Daha güçlü bir olasılıkla, Orhaneli´nde Hadrianus adına yapılan bir tapınak nedeniyle bu adı almıştır. Bu adı taşıyan birçok kent olduğu için, Uludağ üzerindeki Hadriana anlamına gelen, “Hadriani ad Olimpos” olarak anılmıştır. Kusumlar yolu üzerinde, Roma dönemine ilişkin yapıların kalıntıları bulunmaktadır. Kasabanın kuzeybatısında kalan bu alan Çaltepe civarında olup, buradan çok sayıda eser çıkarılmıştır.

Orhaneli çok eski bir ilçe merkezidir. XV. yüzyıldan bu yana ilçe/kaza merkezi konumunu sürdürmüştür. Yine 1,5 km. batıda yer alan Kiliseler mevkiinde de bir yerleşim yeri kalıntıları vardır. Orhaneli, 1325 yılında Orhan Bey’in kumandanlarından Durdu Bey tarafından Osmanlıların eline geçmiştir. Bursa´nın alınmasının ancak bu kentin alınmasıyla mümkün olacağı fikriyle bu sefer yapılmıştır. Nitekim bu kentin alınmasıyla Bursa teslim olmak zorunda kalmıştı.

Fetihten sonra Orhaneli kalesi yıkılmış kasaba Durdu Bey’in yeri anlamında Beyce denilmiş. Ancak Halk arasında Hadriana adı Adriani, Atranoz veya daha çok da Adırnaz olarak anılmıştır. Adırnaz adı günümüze kadar kullanılmıştır. Halen halk arasında sıkça kullanılır. 1908 yıllığına göre 215 hane bulunan kasaba 1997 yılında 7.572 kişi yaşamaktaydı. Orhaneli XVI yüzyılında Şah Veli nin hassı imiş.

Kuruluşundan 1870 yılına kadar kaza/ilçe konumunu koruyan Orhaneli bu tarihte Nahiye/Bucak olarak görülmektedir. Daha sonra yeniden ilçe merkezi olmuştur. XIX. yüzyılda ilçeye bağlı Gökçedağ, Harmancık, Cebel/Dağ bucakları vardı. 1888 Yıllığı’na göre Orhaneli’ne bağlı 195 köy bulunuyordu. Ayrıca ilçede: 84 cami ve mescit, 2 medrese, 4 tekke, 3 han, 20 dükkân, 60 okul, 1 hamam ile 1 kaplıca vardı. 1894 yılında yayınladığı kitabında Cuinet, Orhaneli’nde köyler ile birlikte 52.130 kişinin yaşadığını yazar. Bu nüfus içinde 3.200 Rum, 4.225 de Ermeni varmış. Oysa Osmanlı yıllıklarına göre bu ilçede hiç gayrimüslim nüfus yoktur. 1888 yılında Orhaneli’nde bir Göçmen Komisyonu kurulduğuna göre 93 göçmenlerinin ilk yerleştirildiği yerlerden biri olmalıdır. Ancak bu göçmen Komisyonunun varlığına karşın bugün ilçeye bağlı köylerin hiç birinde göçmen yaşamamış olması ilginçtir. Olasılıkla bu göçmen Komisyonu Yörüklerin iskanıyla ilgilenmişti. Çünkü bu tarihlerde Orhaneli’ne bağlı çok sayıda köy Yörükleri iskanı ile kurulmuştu.    Orhaneli’nde 1884 yılında ilk kez Belediye örgütü kurulmuştur. 1884 yılında ilk Belediye Başkanı Mustafa Efendi dir. 1888 – 1890 yıllarında Mehmet Efendi, 1890 – 1892 yıllarında Ali Ağa, 1892 – 1894 yıllarında Osman Ağa, 1894 – 1897 yıllarında Hacı Durali, 1897 – 1900 yıllarında Hacı Alizade, 1900 – 1906 yılında Ahmed Necati, 1906 – 1908 yılında ise Hacı Ahmed Ağa Belediye Başkanı olmuştur.

1913 yılında Adranos adı, Orhaneli olmuştur. Ancak ilçe merkezinin adı 1934 yılına kadar Adranos olarak kalmıştır. 8 Temmuz 1921 tarihinde Yunan ordusu tarafından işgal edilen kasaba, kısmen tahrip olmuştur. 9 Eylül 1922 tarihinde yunan işgalinden kurtulmuş olan Orhaneli’nde 1929 yılında üç mahalle kurulunca adlarına Gazipaşa, Fevzipaşa, İsmetpaşa adı verilmiştir. Ayrıca 1980 li yıllardan sonra Esentepe, Üçyüzevler ve Karabekirpaşa mahalleleri kurulmuştur. Toplam 6 mahallesi vardır. 1944 yılında 98’i merkeze, 41’i Harmancık bucağına, 21’i Keles bucağına bağlı olmak üzere toplam 160 köyü vardı. Daha sonra ilçeye bağlı Harmancık, Keles ve Büyükorhan ilçe merkezi olunca günümüzde 2’si belde 55 köyü kalmıştır